Tiki Taka là gì? Tiki taka là một loại chiến thuật bóng đá và là một trường phái bóng đá đặc trưng bởi phong cách chơi ưu tiên kiểm soát bóng và chuyền ngắn, kết hợp với di chuyển.
Tiki Taka là gì?
Người dẫn chương trình truyền hình quá cố người Tây Ban Nha Andrés Montes thường được cho là người sáng tạo và phổ biến cụm từ tiki taka trong bài bình luận trên truyền hình của ông tại World Cup 2006,
Trong bình luận trực tiếp trận đấu giữa Tây Ban Nha và Tunisia, Montes đã sử dụng cụm từ này để mô tả phong cách chuyền bóng chính xác và hoa mỹ của Tây Ban Nha: “Estamos tocando tiki-taka tiki-taka” (“chúng ta đang chơi tiki taka tiki taka”).
Tiki-taka hay Tiqui-taca là một phong cách bóng đá đặc trưng bởi những đường chuyền ngắn và di chuyển, chuyền bóng qua các đường biên để giữ bóng. Nó chủ yếu gắn liền với đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha kể từ năm 2006 bởi các huấn luyện viên Luis Aragonés và Vicente del Bosque.
Lối chơi Tiki-taka cũng được Barcelona áp dụng từ năm 2009, đặc biệt là dưới thời HLV Pep Guardiola. Tuy nhiên, Guardiola đã phủ nhận việc Barca chơi Tiki-taka. Ông từng nói: ” Barca không chơi Tiki-taka. Tôi ghét tất cả những đường chuyền chỉ để chuyền bóng”.
Sự phát triển và ảnh hưởng của tiki taka bắt nguồn từ nhiệm kỳ huấn luyện của Johan Cruyff vào đầu những năm 1990 cho đến ngày nay. Bàn thắng đầu tiên được công nhận là có nguồn gốc từ tiki taka là bàn thắng của Sergio Ramos trong vòng loại UEFA Euro 2008, được tổ chức tại Aarhus (Đan Mạch) vào ngày 13 tháng 10 năm 2007.
Nguồn tin từ k8cc cho biết: Bàn thắng của Ramos đến sau khi chín cầu thủ hoàn thành 28 đường chuyền với 65 lần chạm bóng trong 75 giây. Tây Ban Nha cũng đã giành chiến thắng trong giải đấu năm đó.
Về nguyên tắc, tiqui-taka có thể được coi là một phong cách chơi kết hợp giữa “truyền bóng” (tiếng Tây Ban Nha: tiqui) và “chạy” (Taca). Các đường chuyền của phong cách chơi này chủ yếu là các khoảng cách trung bình-ngắn và tần suất các cầu thủ di chuyển không có bóng cao. Hai yếu tố này đan xen vào nhau, khiến cho đội Tiqui-Taca luôn kiểm soát bóng và có cơ hội xuyên thủng hàng phòng ngự của đối phương.
Lịch sử hình thành và phát triển của lối chơi tiki taka
Người tiền nhiệm
Trước khi thuật ngữ tiki taka được phổ biến, những chiến thuật tương tự đã tồn tại trong những ngày đầu của bóng đá hiện đại. Một ví dụ là Schalker Kreisel (“con quay Schalke”), đã giúp FC Schalke 04 giành sáu chức vô địch Đức từ năm 1934 đến năm 1942. Trường phái Total Football được Ajax Amsterdam và đội tuyển quốc gia Hà Lan sử dụng vào những năm 1970 cũng có nhiều điểm tương đồng.
Huấn luyện viên Angelo Niculescu cũng sử dụng một phong cách được coi là tiền thân của tiki taka (thuật ngữ tiếng Romania có nghĩa là “tạm thời”, có nghĩa là “trì hoãn”). Đội tấn công sẽ cố gắng giữ bóng càng lâu càng tốt, sử dụng những đường chuyền ngắn, lặp đi lặp lại cho đến khi họ tìm thấy một khoảng trống trong hàng phòng ngự của đối phương.
Sử dụng chiến thuật này, ông đã biến đổi đội tuyển quốc gia Romania và giúp họ đủ điều kiện tham dự World Cup Mexico năm 1970 sau 32 năm vắng bóng.
Sự hình thành
Những người tham gia tả̉i app k8cc chia sẻ: “Cha đẻ” của tiki taka có thể được coi là huyền thoại bóng đá người Hà Lan Johan Cruyff và nơi khai sinh của nó là FC Barcelona. Cruyff chơi cho Barcelona từ năm 1973 đến năm 1978. Năm 1979, Cruyff đã tích cực đóng góp vào cuộc cách mạng làm thay đổi phong cách chơi của Barcelona, bắt nguồn từ học viện trẻ La Masia của đội bóng.
Chính Johan Cruyff là người kế thừa và hoàn thiện trường phái bóng đá tổng lực của huyền thoại Rinus Michels, giúp quê hương Hà Lan trở thành một cường quốc bóng đá, đỉnh cao là chức vô địch EURO 1988. Ông để lại nhiều dấu ấn chiến thuật mới, như việc để 7-8 cầu thủ tiến lên phần sân đối phương hay để một hậu vệ tham gia tấn công cũng như tiền đạo lùi về phòng ngự.
Đội tuyển Hà Lan thời đó thường yếu thế về thể lực so với phần còn lại của châu Âu. Huấn luyện viên Rinus Michels đã bù đắp điểm yếu này bằng sơ đồ chiến thuật 4-3-3 với nhiều nhóm ba cầu thủ phối hợp với nhau ở tốc độ cao. Toàn bộ sơ đồ rất linh hoạt, tấn công và phòng thủ toàn diện trong khi các cầu thủ hiếm khi bị kiệt sức… Có thể nói rằng tiki taka ngày nay là “phiên bản cải tiến” của Total Football.
Ngày nay, mọi cầu thủ Barcelona (từ đội một, đến đội dự bị, đến đội trẻ) đều biết và phải biết chơi Tiqui-Taka. Tất cả đều mang ơn huyền thoại Johan Cruyff. Tuy nhiên, huấn luyện viên Sergio Batista đã từng khẳng định rằng tiki-taka là sản phẩm của bóng đá Argentina.
Phát triển và đỉnh cao
Nếu Johan Cruyff được coi là cha đẻ của tiki taka thì Pep Guardiola chính là người đã nâng tầm và đưa lối chơi này lên đến đỉnh cao. Pep Guardiola là cựu cầu thủ Barcelona và cũng là huấn luyện viên trưởng của câu lạc bộ này trong giai đoạn 2009-2012. Đây là một trong những giai đoạn hoàng kim nhất trong lịch sử câu lạc bộ.
Đội hình chiến thuật lý tưởng cho tiki taka là 4-3-3, hoặc đôi khi là các biến thể như 4-1-2-3 hoặc 3-4-3. Ngoài ra, nó phải đi kèm với một cuộc tấn công nhóm phối hợp và phòng thủ khu vực với sự phối hợp cao.
Như đã nói, tiki taka là chuyền và chạy. Bóng được chuyền thấp và liên tục từ cầu thủ này sang cầu thủ khác. Các cầu thủ không có bóng phải di chuyển linh hoạt để nhận bóng. Tuy nhiên, vì họ chỉ tăng tốc và di chuyển trong một khoảng cách ngắn nên các cầu thủ không mất nhiều năng lượng; ngược lại, nếu đội đối phương không thích nghi, họ sẽ mất năng lượng do bị truy đuổi và dễ mất đội hình.
Nhìn chung, giống như nhiều loại chiến thuật khác, chiến thuật này đòi hỏi sự mở rộng và co lại nhịp nhàng liên tục. Khi tấn công di chuyển lên, phòng thủ cũng phải di chuyển lên và ngược lại để đảm bảo khoảng cách đội hình hợp lý.
Nhược điểm của tiki taka
Với tiki taka, việc sở hữu và kiểm soát bóng là tối quan trọng. Trong bóng đá hiện đại, phòng thủ để cướp bóng từ đối thủ dễ hơn nhiều so với việc nghĩ cách ghi bàn: chỉ cần một tích tắc mất tập trung cũng có thể khiến bóng rơi vào tay đối thủ, điều này rất nguy hiểm cho khung thành của đội chủ nhà.
Vì vậy, một đội bóng chơi tiki taka phải có một đội hình – từ hậu vệ đến tiền đạo – bao gồm những cá nhân có kỹ thuật tuyệt vời: khả năng rê bóng, chuyền bóng chính xác, loại bỏ cầu thủ đối phương, phản ứng nhanh… Lối chơi này đòi hỏi phải có một nhạc trưởng ở trung tâm hàng tiền vệ để phân phối bóng khắp sân.
Trên thực tế, từ năm 2008 đến nay, trong các trận đấu của Barcelona hay Tây Ban Nha, thời gian kiểm soát bóng trung bình của họ chưa bao giờ dưới 60%. Một phần vì họ đã đạt đến trình độ thành thạo trong chiến thuật tiki taka, một phần vì trong đội hình của họ có những cầu thủ giữ bóng tuyệt vời như Lionel Messi, Xavi, Andrés Iniesta, Sergio Busquets, Gerard Piqué…
Chuyền bóng cũng là một yêu cầu rất quan trọng trong kiểm soát bóng. Để giảm thời gian (tức là tăng tốc độ) cho một pha phối hợp, bóng phải được chuyền nhanh – gọn – chính xác. Những đường chuyền hỏng (làm đồng đội khó nhận bóng, chuyền bóng vào vị trí của đối phương…) là kẻ thù của tiki taka.
Có nhiều cách để các đội phá vỡ lối chơi tiki taka. “Đỗ xe buýt” là điều các đội thường làm khi đối đầu với các đội sử dụng lối chơi này. Các đội chơi phòng ngự chặt chẽ, chơi tấn công và chờ đợi cơ hội phản công là những cách phá vỡ lối chơi tiki taka.
Các đội bóng đá đã tạo dựng tên tuổi của mình với lối chơi tiki taka
Tây Ban Nha và Barcelona được coi là hai đại diện tiêu biểu nhất của một đội bóng thành công nhờ lối chơi tiki taka. “La Roja” đã giành được ba danh hiệu lớn liên tiếp từ năm 2008 – 2012 nhờ lối chơi tiki taka được các huấn luyện viên Luis Aragones và Vincente del Bosque triển khai.
Barcelona dưới thời Pep Guardiola cũng được coi là đỉnh cao của một câu lạc bộ chơi theo phong cách này. Cú ăn sáu thần thánh ở mùa giải 2008/2009 và trận chung kết Champions League 2010/2011 là hai giải đấu cho thấy sự thống trị của Barcelona với lối chơi tiki taka.
Trên đây là những thông tin về lối chơi Tiki Taka là gì mà chúng tôi chia sẻ đến bạn đọc. Đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác.
