Đá luân lưu là phương pháp xác định thắng thua bằng loạt sút luân lưu từ vạch 11 mét. Mỗi đội lần lượt thực hiện năm cú sút đầu tiên. Vậy đá luân lưu là gì? Vui lòng theo dõi bài viết sau để hiểu rõ hơn nhé.
Đá luân lưu là gì?
Theo kingfun, đá luân lưu là một loạt các quả phạt đền được thực hiện luân phiên bởi hai đội sau khi hòa. Mỗi đội cử năm cầu thủ thực hiện một quả phạt đền từ vạch 11 mét vào khung thành đối phương.
Trọng tài sẽ tung đồng xu để xác định đội nào sút trước và khung thành nào sẽ được sử dụng. Cầu thủ của cả hai đội sẽ lần lượt sút cho đến hết hiệp thứ năm. Đội nào ghi được nhiều bàn thắng hơn sẽ thắng.
Nếu sau 5 lượt bắn mà tỷ số vẫn hòa, loạt bắn luân lưu sẽ diễn ra như thế nào? Cả hai đội sẽ tiếp tục bắn theo kiểu “đột tử”: mỗi đội sẽ bắn một phát, và đội nào không ghi điểm trong khi đội kia ghi điểm sẽ thua ngay lập tức.
Lịch sử và nguồn gốc đá luân lưu
- Những năm đầu: Trước khi có penalty shootout, các trận hòa thường được giải quyết bằng bốc thăm hoặc trận đấu lại.
- 1950 – 1970: Loạt sút luân lưu bắt đầu được thử nghiệm ở một số giải đấu quốc tế và cúp châu Âu.
- 1970: FIFA chính thức công nhận đá luân lưu là phương án xác định thắng thua trong các giải đấu.
Kể từ đó, đá luân lưu trở thành biểu tượng của những khoảnh khắc căng thẳng, nơi mà may mắn, kỹ năng và tâm lý cùng tác động đến kết quả trận đấu.
Khi nào cần phải đá luân lưu?
Theo tham khảo từ những người tham gia đăng nhập kingfun, loạt sút luân lưu luân lưu được sử dụng trong những tình huống cụ thể mà giải đấu yêu cầu phải có người chiến thắng. Mỗi giải đấu có quy định riêng về việc sử dụng thể thức này, tùy thuộc vào thể thức và giai đoạn của giải đấu.
Các giải đấu vòng loại như World Cup, Euro 2020 và Champions League thường áp dụng phương pháp luân lưu từ vòng 16 đội trở đi. Nếu cả hai đội hòa nhau sau 90 phút thi đấu chính thức, trận đấu sẽ bước vào hai hiệp phụ, mỗi hiệp 15 phút .
Khi nào nên chơi luân lưu trong trường hợp này? Đó là khi tỷ số vẫn hòa sau 120 phút thi đấu. Một ví dụ điển hình là trận chung kết World Cup 2022 giữa Argentina và Pháp. Sau 120 phút thi đấu, với tỷ số hòa (3-3), hai đội phải bước vào loạt luân lưu để phân định ngôi vô địch. Argentina đã giành chiến thắng 4-2 sau loạt đấu đầy khó khăn này.
Một số giải đấu cúp quốc nội, chẳng hạn như Cúp FA của Anh hoặc Copa del Rey của Tây Ban Nha, cũng áp dụng các quy tắc vòng loại tương tự bằng cách sử dụng luân lưu như một giải pháp cuối cùng.
Chi tiết về luật đá luân lưu
Luật đá phạt đền luân lưu được FIFA quy định chặt chẽ nhằm đảm bảo công bằng giữa hai đội. Trước khi loạt đá phạt đền luân lưu bắt đầu, trọng tài sẽ tung đồng xu để xác định đội nào được quyền sút trước hoặc chọn bàn thắng. Mỗi đội sẽ cử năm cầu thủ sút về phía khung thành.
Trong các cú ném luân lưu, chỉ thủ môn và cầu thủ thực hiện cú ném mới được phép vào khu vực phạt đền. Các cầu thủ khác phải đứng trong vòng tròn trung tâm. Điều quan trọng cần lưu ý là mỗi cầu thủ chỉ được ném một lần trong năm hiệp đầu tiên.
Vị trí và khoảng cách bóng
Bóng được đặt tại vạch phạt đền, cách khung thành 11 mét, vuông góc với khung thành. Vạch phạt đền phải rộng 12 cm và được đánh dấu rõ ràng trên sân. Khoảng cách này được đo từ mép trong của cột dọc khung thành đến tâm của vạch phạt đền.
Thủ môn phải đứng trên vạch cầu môn, giữa hai cột dọc và đối diện với cầu thủ thực hiện quả phạt đền. Thủ môn được phép di chuyển ngang trên vạch cầu môn, nhưng không được rời khỏi vạch cầu môn trước khi bóng được đá.
Vai trò của thủ môn và cầu thủ đá phạt
Cầu thủ thực hiện cú sút phải được xác định rõ ràng trước khi thực hiện. Sau tiếng còi của trọng tài, cầu thủ có tối đa 6 giây để thực hiện cú sút. Bóng không được phép chạm vào lần thứ hai sau cú sút, ngay cả khi bóng bật ra khỏi cột dọc hoặc xà ngang.
Thủ môn đóng vai trò quan trọng trong việc cản phá cú sút. Nếu thủ môn vi phạm luật và cản phá được cú sút, cú sút sẽ được đá lại. Ngược lại, nếu thủ môn vi phạm luật nhưng bóng vẫn vào lưới, bàn thắng vẫn được công nhận.
Quy trình đá luân lưu
Loạt sút luân lưu luân lưu được sử dụng khi một trận đấu kết thúc với tỷ số hòa sau thời gian thi đấu chính thức và hiệp phụ. Đây là phương pháp nhanh nhất và kịch tính nhất để xác định người chiến thắng trong bóng đá.
- Năm quả phạt đền đầu tiên: Mỗi đội lần lượt cử năm cầu thủ khác nhau thực hiện các quả phạt đền. Đội nào ghi được nhiều bàn thắng hơn sau năm quả phạt đền sẽ thắng trận đấu. Trọng tài có thể dừng các quả phạt đền sớm nếu một đội chắc chắn thắng trước khi năm quả phạt đền kết thúc. Ví dụ, tại World Cup 2022, Argentina đã đánh bại Pháp 4-2 trong loạt trận luân lưu nhờ bàn thắng quyết định của Gonzalo Montiel ở quả phạt đền thứ tư của Argentina, giúp Pháp không thể gỡ hòa khi trận đấu chỉ còn một quả phạt đền.
- Giai đoạn sudden death: Khi cả hai đội hòa điểm sau năm lượt chơi đầu tiên, trò chơi sẽ bước vào giai đoạn “sudden death”. Mỗi đội sẽ lần lượt bắn. Đội nào ghi điểm và đội còn lại bắn trượt sẽ thắng ngay lập tức. Giai đoạn này có thể kéo dài cho đến khi cả 11 người chơi của mỗi đội đều bắn hết, sau đó vòng chơi sẽ bắt đầu lại từ người chơi đầu tiên.
Các kỷ lục đá bóng
Loạt phim luân lưu luôn mang đến những khoảnh khắc nghẹt thở và đôi khi lập nên những kỷ lục đáng kinh ngạc trong lịch sử bóng đá. Từ những trận đấu kéo dài hàng chục cú sút cho đến những thống kê độc đáo, tất cả những trận đấu này đều mang đến sự căng thẳng tột độ.
Loạt sút luân lưu dài nhất trong lịch sử
Trận đấu luân lưu dài nhất trong lịch sử bóng đá chuyên nghiệp diễn ra tại Namibia vào năm 2005. Trận đấu Cúp Namibia giữa KK Palace và Civics kết thúc với 48 cú sút trúng đích, với tỷ số chung cuộc là 17-16 nghiêng về KK Palace. Cả hai đội đã thực hiện tổng cộng 48 quả phạt đền trong gần 30 phút căng thẳng.
Tại Anh, kỷ lục được thiết lập trong trận đấu năm 2022 giữa Washington và Bedlington Terriers, với 54 cú sút (mỗi đội 27) và kết thúc với tỷ số 25-24. Trong khi đó, ở cấp độ quốc tế, trận bán kết Cúp Vàng CONCACAF 2003 giữa Costa Rica và Guatemala cũng có 24 cú sút trúng đích.
Những thống kê thú vị khác về đá luân lưu
Thủ môn Helmuth Duckadam của Steaua Bucharest đang giữ kỷ lục cản phá thành công bốn quả phạt đền liên tiếp trong trận chung kết Cúp C1 châu Âu năm 1986 với Barcelona. Màn trình diễn này được coi là một trong những màn trình diễn xuất sắc nhất của thủ môn trong loạt trận luân lưu quan trọng nhất lịch sử.
Martin Palermo của Argentina nắm giữ kỷ lục khét tiếng khi đá hỏng ba quả phạt đền trong một trận đấu Copa América năm 1999 với Colombia. Tuy nhiên, điều này không xảy ra trong loạt trận luân lưu mà là trong thời gian thi đấu chính thức.
Sergio Ramos, người đã ghi 25 bàn thắng từ chấm phạt đền liên tiếp cho Real Madrid và đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha từ năm 2016 đến 2020, đã thể hiện sự bình tĩnh đáng kinh ngạc. Trong khi đó, Matt Le Tissier đã thực hiện thành công 47 trong số 48 quả phạt đền trong sự nghiệp, đạt tỷ lệ thành công 97,9% – cao nhất trong lịch sử bóng đá Anh.
Ý nghĩa của đá luân lưu
- Xác định kết quả công bằng: Khi trận đấu hòa, penalty là phương án nhanh chóng, hợp lý để xác định đội thắng.
- Thử thách kỹ năng và tâm lý: Không chỉ cầu thủ, thủ môn cũng phải thể hiện sự tập trung và bản lĩnh.
- Tạo cảm xúc cho khán giả: Những loạt sút luân lưu luôn là khoảnh khắc hồi hộp, kịch tính, làm nên lịch sử cho các giải đấu.
Lưu ý khi tham gia đá luân lưu
- Chuẩn bị tâm lý: Sự bình tĩnh quyết định 50% thành công.
- Rèn luyện kỹ thuật: Sút chính xác vào góc, đọc vị thủ môn và kiểm soát nhịp sút.
- Quan sát đối thủ: Thủ môn có thể nghiên cứu thói quen sút của cầu thủ đối phương.
- Chiến thuật đội bóng: Xác định thứ tự sút và chọn cầu thủ giỏi nhất vào những tình huống quan trọng.
Định nghĩa về đá luân lưu là gì đã được giải thích chi tiết trong các quy định và thông tin ở trên. Đây là phương pháp xác định kết quả hợp lệ của một trận đấu sau 120 phút thi đấu, được chia thành hai hiệp chính thức và hai hiệp phụ.
